Σε όλα τα επαγγέλματα, αλλά πιο πολύ σε αυτά που βρίσκονται πάντα στην αιχμή της τεχνολογίας, όσοι όροι και λέξεις μεταγράφονται αναγκαστικά από μια ξένη γλώσσα, περνούν από το φίλτρο της “πιάτσας” και είτε εξελληνίζονται συχνά με άτσαλο τρόπο είτε παραμένουν ξενικά. Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από το χώρο του διαδικτύου, της γραφιστικής και της τυπογραφίας.
Λογότυπο. Πρόκειται για το αγγλικό “logotype” που αφού προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις λόγος και τύπος θα μπορούσε να μεταφερθεί στα ελληνικά ως “ο λογότυπος” και όχι “το λογότυπο” που τελικά επικράτησε. Η λέξη χρησιμοποιείται για να περιγράψει την σχεδιασμένη και συχνά κατοχυρωμένη, οπτική μορφή του brand, δηλαδή του ονόματος μιας επιχείρησης ή ενός προϊόντος.
Μακέτα και μακετίστας. Από το γαλλικό “maquette” που σημαίνει την συναρμογή διαφορετικών τμημάτων σε ένα τελικό αποτέλεσμα που μπορεί να είναι είτε το τρισδιάστατο μοντέλο ενός κτιρίου είτε μια δισδιάστατη σχεδίαση για τις ανάγκες της τυπογραφίας. Σήμερα χρησιμοποιείται και για να περιγράψει την δισδιάστατη σχεδίαση που χρησιμοποιείται γενικά στην έντυπη επικοινωνία. Στα αγγλικά συνηθίζεται ο όρος “artwork” ή “layout”. Η έκφραση “μακετίστας” ή “μακετίστρια” χρησιμοποιείται μερικές φορές αντί του όρου “γραφίστας” ή “γραφίστρια” (ή “γραφιστής” όπως θα ήταν ίσως ορθότερο). Ο αγγλικός όρος “graphic designer”, δυστυχώς δεν κατάφερε να βρει στα ελληνικά ένα αντάξιο όρο. Η “μοκέτα”, που σημαίνει χαλί χωρίς περιορισμούς στις διαστάσεις, δεν έχει καμία σχέση με την “μακέτα”!
Ιστοσελίδα. Από το αγγλικό “web page” που θα μπορούσε να αποδοθεί και ως “δικτυοσελίδα”. Συχνά μπερδεύεται με την “ιστιοσανίδα” και γίνεται “ιστιοσελίδα”!. Πρόκειται για αυτό που βλέπουμε στην οθόνη μας όταν επισκεπτόμαστε έναν δικτυακό τοπο (web site) μέσα από μια εφαρμογή του υπολογιστή που λέγεται web browser (δικτυο-φυλλομετρητής;) και που δεν έχει καταφέρει να βρει στα ελληνικά ακόμα ένα αξιοπρεπές όνομα.
Πίκμανση. Έτσι ονομάζουν οι τυπογράφοι τη μηχανική πτύχωση που κάνουν στα χοντρά χαρτιά προκειμένου να μπορούν στη συνέχεια να διπλωθούν χωρίς να σπάσει το χαρτί στην ακμή του διπλώματος. Μια άποψη για την προέλευση της λέξης είναι ότι στα πρώιμα χρόνια της τυπογραφίας οι Έλληνες ονόμασαν έτσι αυτή τη διαδικασία παραφράζοντας τη γερμανική λέξη Biegemaschine (μπίεγκεμασιν) που σημαίνει τη μηχανή κάμψης φύλλου. Η λέξη πίκμανση θα μπορούσε θαυμάσια να αντικατασταθεί από τη λέξη πτύχωση.
